Ken stank m’eo e Breizh feur an emlazh, pe niver an dud o deus klasket en em lazhañ, m’o deus ranket koulz an dud a vicher hag ar galloudoù publik en em c’houlenn ar perak eus ar gudenn. Kemer e karg an emzalc’hioù a gas d’an emlazh, ha diarbenn an emlazh, setu hag a oa ger-stur ar yec'hedouriezh er bloavezhioù 1990. Gwir eo ez eo Breizh ar rannvro ma kaver enni ar muiañ a emlazhioù, gant tro 850 den marvet bep bloaz er bloavezhioù 2010, hag ur feur marvelezh eus 25 den war 100 000 annezad. Gwazed eo a glask o marv, evit an 2/3 anezho, gwazed en o oad gour kentoc’h (40 % outo etre 35 ha 54 bloaz e 2012).
Nevez a-walc’h eo ar feur uhel-se a emlazh. Ne veze ket stank an emlazhioù e 1850, dindan 120 en ur bloavezh, reprouet ma veze gant an Iliz, pa ne roe ket aotre da zouarañ korfoù ar re o doa en em zistrujet e douar sakr ar vered. Met goude-se ez eo aet war-gresk niver an emlazhioù, daougementet etre 1910 (15 emlazh diwar 100 000 den) ha penn-kentañ ar bloavezhioù 1990. Met mont a ra kontrol diouzh ar feur broadel dreist-holl : ma veze dindan 20 % e 1936, e ya en tu all da 70 % dek vloaz ha tri-ugent war-lerc’h.
Ma n’eo ket aes displegañ an emdroadur-se, pa c’heller kaout meur a zisplegadenn d’ar seurt darvoudoù, ne c’heller nemet tostaat diouzh ar cheñchamantoù sokial-ekonomikel (en teknikoù labour-douar, rouesaat ha koshaat ar boblañs war ar maez), ha sevenadurel (boazioù relijiel, plas ar Brezhoneg) a zo bet er vro, ha gant ar c’holl a spisverkoù hag a zarempredoù a zo deuet d’o heul. Pa c’hoarveze kentoc’h er c’hêrioù gwechall (e Brest e veze ur c’hard eus an emlazhioù Penn-ar-Bed e 1907), eo deuet da vout un darvoud a gaver stank war ar maez, e Kreiz-Breizh ha kornôg Aodoù-an-Arvor dreist-holl.
